Traumatherapie

Je kunt stellen dat je bij een traumatische ervaring een psychische wond en soms ook een lichamelijke wond oploopt. Deze ervaringen krijgen zelden de aandacht die ze nodig hebben. We zijn geneigd pijn te verdringen, waardoor deze zich kan gaan uiten in spanningen en geestelijke of lichamelijke klachten.

Traumatherapie is een ondersteuning bij het verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. Traumatische ervaringen hebben invloed op de manier waarop we denken, de vrijheid van ons handelen, de rust onder onze emoties maar ook op ons fysiek functioneren. Traumatherapie werkt daarom vanuit een psychosomatische en systemische invalshoek zodat trauma ook echt opgelost kan worden. Hierdoor neemt de innerlijke kracht, vitaliteit en geluksbeleving toe en kunnen kwaliteiten en talenten weer geleefd worden.

Traumatherapie biedt uitkomst bij het oplossen van problemen die hun oorsprong hebben in een of meerdere traumatische ervaringen in het recente of verre verleden, bijvoorbeeld:

• angstklachten
• chronische stress
• burn-out
• ernstige onzekerheid
• moeizame rouwprocessen
• zingevingsproblematiek
• overgevoeligheid
• verslavingen
• psychosomatische klachten
• seksuele problemen
• depressiviteit
• steeds terugkerende relatieproblemen
• posttraumatische stressstoornissen

Je leert in de opleiding de krachtigste technieken die de laatste decennia ontwikkeld zijn op het gebied van psychotrauma. Daarnaast word je geschoold in de verschillende fasen van een begeleidingsproces. Aan het eind van deze opleiding kun je op een zorgvuldige manier cliënten begeleiden.

Ontwikkelingspsychologie en afweersystemen

Je doet kennis en ervaring op over de verschillende ontwikkelingsfases van de mens, hoe een gezonde ontwikkeling verloopt en wat de impact is wanneer deze ontwikkeling verstoord raakt. Onvermijdelijk gebeuren er in ieders leven zaken die deze ‘normale ontwikkeling’ verstoren. Om te overleven moeten we ons aanpassen en ontwikkelen we afweersystemen. We besteden tijdens de opleiding ruimschoots aandacht aan de afweersystemen en hoe deze samenhangen met het lichaam en spierpantsering. Ook besteden we aandacht aan de invloed van ontwikkeling en eventuele verstoring daarvan en het daardoor ontstane patroon van omgaan met traumatische ervaringen.

Regressietherapie en innerlijk kind werk

In de opleiding leer je diverse regressietechnieken. De trauma’s die we meemaken vinden vaak hun oorsprong in het verleden. Je leert cliënten terug te brengen naar de jeugd en kindertijd en soms nog verder terug. Dit kan verhelderende inzichten geven en blokkades opheffen. Verder leer je hoe rolpatronen, die vroeger zijn aangeleerd, doorwerken in het hier-en-nu. Ook wordt aandacht besteed aan de effecten die regressie heeft op cliënten. Zo kunnen er tijdens regressie intense emoties vrijkomen. Dit betekent dat er in de opleiding veel aandacht is voor goede procesbegeleiding en een zorgvuldig gebruik van technieken. De docenten demonstreren vele technieken en je oefent er regelmatig mee onder begeleiding.

Systemisch werk en traumaopstellingen

Bij intense trauma’s wordt de psyche vaak in verschillende delen opgesplitst, zoals een getraumatiseerd deel, een overlevingsdeel en een gezond deel. Het systeem van traumaopstellingen is een vorm van groepstherapie, waarbij de opgesplitste delen van de cliënt worden opgesteld door andere groepsleden in een soort rollenspel. De cliënt observeert deze opstelling en participeert er vaak in. Daardoor ontstaan er belangrijke inzichten en kunnen de opgesplitste delen weer met elkaar worden geïntegreerd.

Traumaopstellingen worden ook toegepast door onverwerkte trauma’s van ouders of voorouders op te stellen, die van generatie op generatie zijn doorgegeven.

Ademtherapie

Net als ons lichaam is onze adem sterk verbonden met onze gevoelswereld en ons welbevinden. In de loop van ons leven ontwikkelen we meestal onbewust een adempatroon waarmee we onze gevoelens en emoties beheersen. Door dit overmatig te doen, gaan we bijvoorbeeld te oppervlakkig ademen en zijn we niet meer goed in staat ontspannen en diep te ademen. Of we ervaren een lichamelijke beklemming wanneer we diep proberen te ademen. Van dergelijke mechanismen zijn we ons meestal niet bewust, maar de effecten ervan zijn wel merkbaar in ons dagelijks leven. Onderdrukte gevoelens leiden bijvoorbeeld tot lichamelijke klachten, gevoelens van ontevredenheid, gebrek aan energie en tot angsten en spanningen, waardoor we niet kunnen functioneren zoals we willen. We ervaren daardoor een vervlakking van ons gevoel. Door ademtherapie kunnen we ons bewust worden van dat adempatroon en het leren doorbreken. Er komt op deze manier ruimte om dieper te voelen en te ervaren. Ook komt er ruimte om te ervaren dat we anders kunnen reageren. De ontspannen en vrijere ademhaling leert ons dat we ontspannen en vrij kunnen leven.

Bewuste ademhaling is de manier om lichaam en geest te verbinden. Door het gebruik van speciale ademtechnieken kunnen emotionele blokkades, onverwerkte trauma’s en chronische spierspanningen opgelost worden. Omdat ademtherapie sterk transformerend werkt en vaak antwoord geeft op fundamentele levensvragen, besteden we hier ruimschoots aandacht aan.

Lichaamsgerichte therapievormen

Bij lichaamsgerichte vormen van therapie richten we ons op het verbinden van het hoofd met het hart en het doorstromen en deblokkeren van energie in het lichaam. Daardoor ontstaat bij de cliënt nieuwe (innerlijke) kracht, vitaliteit, spontaniteit en lichaamsbewustzijn. De cliënt komt op deze manier in contact met zijn eigen innerlijke kracht, behoeften, gevoelens en wensen en is beter in staat deze in de wereld neer te zetten.

Bij lichaamsgerichte therapie leren cliënten dat de sleutel tot verandering en transformatie zit in de combinatie van authentiek voelen en denken. Cognitie op zichzelf is vaak onvoldoende als er zich op een diepere laag belemmerende gevoelens bevinden. Lichaamsgerichte therapie gaat uit van de wijsheid van het lichaam. Wanneer de cliënt weer contact krijgt met zijn eigen lichaamswijsheid en daarnaar leert luisteren, ontstaat er een nieuw innerlijk kompas voor het leven en meer levensenergie.

Een traumatherapeut is in staat dit proces te begeleiden en kan zijn eigen lichaamsbewustzijn inzetten als middel in de begeleiding. In de opleiding leer je een aantal effectieve lichaamsgerichte technieken die erop gericht zijn verdrongen gevoelens te uiten en mensen te helpen zich beter in hun lichaam thuis te voelen. Tevens is lichaamswerk belangrijk om te ‘gronden’ en in het hier-en-nu te zijn. Veel emoties worden pas écht verwerkt als het lichaam bij de therapie wordt betrokken. Bovendien versnelt en versterkt de combinatie van regressie-, adem- en lichaams­werk het therapeutische proces aanzienlijk. Overige lichaamsgerichte onderwerpen zijn: non-verbale communicatie, bodyreading, houdingsaspecten in traumatherapie, muziek en beweging, ontwikkeling van lichaamsbewustzijn, interpretatie van lichaamshouding en energetisch lichaamswerk.

Psychotrauma

Veel psychische problemen zijn het gevolg van onverwerkte trauma’s in het verleden. Overstromingen, orkanen, epidemieën en aardbevingen zijn natuurrampen die jaarlijks honderdduizenden mensen in de wereld treffen. Veel groter nog is het lijden veroorzaakt door menselijk geweld in oorlogen, op straat en door gezinsleden thuis. De laatste decennia is duidelijk geworden hoe belastend dergelijke gebeur­tenissen kunnen zijn wanneer zij niet goed zijn verwerkt: een psychotrauma is het gevolg. Hoewel de symptomen van een psychotrauma al in de 19e eeuw bekend waren, werd pas in 1980 de diagnose ‘posttraumatische stressstoornis’ (PTSS) officieel erkend als psychiatrische stoornis. Dit leidde tot een grote toename van wetenschappelijk onderzoek en tal van nieuwe inzichten. Toch is er vaak onvoldoende behandeling door onbegrip en onbekendheid. Artsen schreven tot voor kort meestal alleen medicijnen voor; effectieve begeleidingsvormen waren relatief onbekend. Hierdoor ervaren mensen met PTSS nog steeds ernstige problemen, thuis en op het werk. De symptomen zijn angsten, herbelevingen, gedragsstoornissen en fysieke klachten, die regelmatig leiden tot depressie en langdurige arbeidsongeschiktheid.

Je leert tijdens de opleiding een groot aantal technieken om het verwerkingsproces te begeleiden. Verschillende soorten trauma’s worden behandeld en je leert wanneer je welke techniek gebruikt. Daarnaast word je geschoold in de verschillende fasen die er zijn in een begeleidingsproces, zodat je aan het eind van deze opleiding in staat bent op een zorgvuldige manier cliënten met trauma’s te begeleiden.

Adem- en lichaamswerk bij traumaverwerking

Trauma’s laten hun sporen na in onze geest, maar ook in het lichaam door verkrampte spieren en een ontregeling van het zenuwstelsel, met allerlei psychosomatische klachten als gevolg. De lesdagen in deze module richten zich op het leren vrijmaken van traumatische ervaringen uit het lichaam en het begeleiden van de fysieke, mentale en emotionele processen die daarmee samenhangen. De eerder geleerde methodes van adem- en lichaamswerk worden verder verdiept en verfijnd, zodat je ze zorgvuldig kunt inzetten bij de verwerking van trauma’s.

Lichaamsgerichte traumabehandeling

Je leert enkele onderdelen van lichaamsgerichte traumabehandeling, een methode waarbij de aandacht wordt gericht op lichamelijke sensaties die door onverwerkte trauma’s worden veroorzaakt. Deze werkwijze is gebaseerd op de manier waarop wilde dieren met levensbedreigende situaties omgaan. Volgens lichaamsgerichte traumabehandeling zijn posttraumatische stresssymptomen (PTSS) het gevolg van de ontregeling van het autonome zenuwstelsel. Door de lichaamsgerichte werkwijze van deze methode kan het zenuwstelsel weer op de juiste manier gaan functioneren. Daarbij hoeft de cliënt niet intens het trauma te herbeleven noch hoeft hij het voortdurend na te vertellen. Lichaamsgerichte traumabehandeling stimuleert het zelfgenezend vermogen van het lichaam.

Bilaterale stimulatie en BodyDrumRelease

Bilaterale stimulatie is een effectieve methode van traumaverwerking, waarbij de linker- en rechterhersenhelft afwisselend gestimuleerd worden door bijvoorbeeld de ogen heen en weer te bewegen of te trommelen op de linker- en rechterkant van het lichaam. Daardoor gaan er veel zenuwprikkels heen en weer tussen de beide hersenhelften. Het effect daarvan is te vergelijken met de bilaterale activiteit van de REM-fase (Rapid Eye Movements) tijdens het dromen, waarin de ogen heel snel heen en weer bewegen. De REM-slaap is voor iedereen nodig om spanningen te verwerken en deze een plekje te geven in de hersenen. Bilaterale stimulatie bootst de REM-fase na: de cliënt is, net als tijdens het dromen, bezig met het verwerken en integreren van stressvolle herinneringen doordat beide hersenhelften worden gestimuleerd. Je leert tijdens de opleiding verschillende vormen van bilaterale stimulatie en hoe je deze combineert met andere vormen van traumaverwerking. Tijdens deze opleiding leer je vooral de methode BodyDrumRelease, waarbij je afwisselend op de linker- en rechterkant van het lichaam trommelt. 

Outdoortherapie en verwerkingsrituelen

Door naar buiten te gaan, wordt een extra dimensie toegevoegd aan het proces van traumatherapie. Zowel de therapeut als de cliënt worden geïnspireerd door de grote variëteit van de natuur, die uitermate geschikt is om symbool te staan voor de mentale of emotionele processen van de cliënt. Wandelen brengt zowel lichaam als geest in beweging. Bovendien werkt de natuur ontspannend voor lichaam en geest, hetgeen sterk bijdraagt aan het krijgen van diepe inzichten en gevoelsbelevingen. Er wordt vooral aandacht besteed aan verwerkingsrituelen in de natuur. We gaan naar mooie natuurgebieden rond Amersfoort of op de Veluwe.

Theorie over trauma, typen trauma’s, PTSS en traumabegeleiding

In deze opleiding bieden we je een kader om naar trauma te kijken en op een goede manier te kunnen begeleiden. Naast de diverse begeleidingsmethodes is het belangrijk om kennis en ervaring op te doen met betrekking tot verschillende traumatypen, de kenmerken van PTSS, behandelfases en methodisch werken en de samenwerking met andere disciplines.

Binnen de lesdagen wordt stilgestaan bij verschillende toepassingsgebieden die te maken hebben met trauma, zoals angstklachten, depressieve klachten, verslavingsklachten, zingevingsproblematiek en rouwverwerking.

Optioneel: twee lesdagen Psychopathologie

Om in aanmerking te komen voor de SNRO-accreditatie, dien je naast het volgen van de opleiding Traumatherapie onderstaande twee lesdagen te volgen, plus  een cursus Psychosociale basiskennis volgens de Plato-norm. Deze twee lesdagen psychopathologie zijn theoriedagen waarbij naast een theoretische basis vooral de praktische toepassing van de theorie wordt belicht. De impact op het werken met trauma wordt behandeld en ook casuïstiekvragen kunnen daarin aan bod komen.

Dag 1: Depressieve- en bipolaire stemmingsstoornissen, Angststoornissen, Psychosomatische stoornissen
Dag 2: Trauma- en stressgerelateerde stoornissen,  Dissociatieve stoornissen, Voedings- en eetstoornissen

Let op: deze twee lesdagen zijn optioneel, je mag dus zelf kiezen of je ze wilt volgen. Aan deze twee lesdagen zitten extra kosten verbonden, zie daarvoor de studiekosten.

De belangrijkste onderwerpen die je leert zijn:

• herkennen van posttraumatische stressstoornissen
• basiskennis psychopathologie in relatie tot psychotrauma; deze module is optioneel voor studenten die daarover nog weinig kennis hebben, of daar lang geleden les in hebben gehad;
• specifieke communicatievaardigheden gericht op traumaverwerking
• omgaan met rouw en verlies
• toepassing van de volgende essentiële methoden en technieken: 
  – regressie naar de oorsprong van trauma’s
  – ademtherapie voor diepgaande verwerkingsprocessen
  – bilaterale stimulatie (bodydrumrelease) voor integrale neuronale verwerking
  – lichaamsgerichte traumaverwerking
  – systemische traumabegeleiding
• daarnaast leer je de bovengenoemde methoden en technieken met elkaar te combineren en wanneer je ze gebruikt;
• tussendoor is er supervisie door de docenten van de opleiding.

Tijdens het verloop van de hele opleiding werk je tevens aan je persoonlijke groei in relatie tot eventuele eigen onverwerkte trauma’s. Daardoor kun je de beleveniswereld van cliënten beter begrijpen.

Als je de opleiding met een diploma wilt afronden, dan dien je deze optionele module ook te volgen.

De Examenmodule kan online worden aangevraagd en betaald. Om deel te kunnen nemen aan het examen, dien je je voor het uiterste inschrijfmoment aan te melden. Het uiterste inschrijfmoment en de voorwaarden van deze module kun je vinden in onze algemene betalings- en leveringsvoorwaarden. Aan het examen zitten extra kosten verbonden (zie hiervoor de bijkomende studiekosten).

Aan het eind van de opleiding doe je schriftelijk examen, geef je een eindpresentatie en schrijf je een methodisch verslag waarin kennis en toepassing samenkomen. Om in aanmerking te komen voor een diploma dien je dit examen, de presentatie en de praktijkopdrachten met een voldoende afgerond te hebben. Herkansing is mogelijk. 

Supervisie, evaluatie en reflectieverslagen 

Iedere student krijgt verschillende keren per jaar tijdens de lesdagen supervisie. Er is dan een supervisor aanwezig bij een sessie waarin een student een medestudent ‘behandelt’, of een cliënt die voor deze gelegenheid is gevraagd. Regelmatig wordt geëvalueerd hoe de student zich in de opleiding ontwikkelt. Verder neemt iedere student in persoonlijke reflectieverslagen zijn of haar leerproces door met één van de mentoren.

Methodisch verslag 

Tijdens de opleiding schrijf je een methodisch verslag. Hierin laat je zien hoe je iemand hebt begeleid. De vanuit de opleiding aangeboden kennis, ervaring en methodieken zijn hierbij de leidraad. Meer informatie hierover vind je in de studieopdrachten.

Schriftelijk examen

Het schriftelijk examen gaat over de onderwerpen die tijdens de lessen behandeld worden. Er worden vragen gesteld over de lesstof, de verplichte boeken, de reader en eventueel aanvullend materiaal dat tijdens de lessen wordt uitgedeeld door de docenten.

Eindpresentatie

Ter afsluiting van de opleiding geef je een eindpresentatie. Het uitgangspunt van deze presentatie is het therapeutische traject dat je gegeven hebt en waar je het methodisch verslag over geschreven hebt. Het doel van de presentatie is om in een intercollegiaal verband in staat te zijn jouw manier van werken en visie met betrekking tot een specifieke casus duidelijk te maken. De presentatie wordt beoordeeld door een docent en/of mentor.

Diplomering

Als je aan alle opdrachten hebt voldaan, een voldoende hebt behaald voor je schriftelijk examen, en je eindpresentatie voldoende is beoordeeld, ontvang je je diploma ‘Traumatherapie Basics’ met daarop een KTNO-code. Indien je ook de dagen psychopathologie en een psychosociale basiskennis volgens de Plato-norm hebt gevolgd ontvang je op je diploma ook het SNRO-keurmerk.

Een traumatherapeut kan met allerlei klachten werken mits er geen sprake is van ernstige psychiatrische aandoeningen of persoonlijkheidsstoornissen. Deze vorm van coaching kan parttime of fulltime worden beoefend, in een privépraktijk of in samenwerking met andere therapeuten. Het kan bovendien gecombineerd worden met vele beroepen in de psychosociale en paramedische sector, in het onderwijs en het bedrijfsleven. Vaak vergoeden werkgevers consulten bij een traumatherapeut, als een werknemer in de organisatie een traumatische ervaring heeft gehad.