'Geld maakt niet gelukkig.' Of toch wel?

Peter Krijger
Oprichter, directeur en docent Atma Instituut.
De economische crisis is voorbij
De economie draait weer als een tierelier. Dat was een paar jaar geleden nog anders. Tijdens de crisis hield iedereen de portemonnee hermetisch gesloten, uit angst om zonder geld te zitten. Maar nu is iedereen blij en optimistisch en stroomt het geld als water. Ook de huizenprijzen schieten weer omhoog! Er is weer volop werk en de omzet in het bedrijfsleven vliegt de pan uit. Dus hoe zit het dan met het gezegde dat ‘geld niet gelukkig maakt’?
Bekijk de video:

Optimisme en depressie
Optimisme is volgens de positieve psychologie de basis voor geluk. Maar ondanks het optimistische gevoel van de aangetrokken economie, zijn er nog steeds net zoveel mensen depressief als tijdens de crisis. Voor iemand die ongelukkig is, maakt het niet uit hoe de economie draait. Dus dat lijkt het gezegde dat ‘geld niet gelukkig maakt’ juist te bevestigen.
Geld verdienen als water
Geld kun je vergelijken met water. We spreken niet voor niets over ’geld verdienen als water’, ‘liquiditeit’ en ‘de geldkraan open of dicht draaien’. Geld is net zo neutraal als water. Er is niets goeds of slechts aan. Geld kan op een zuivere manier verdiend worden, of net als water, verontreinigd raken. Dan is het op een illegale manier verdiend of wordt het gebruikt om schadelijke producten mee te financieren. Er zijn ook mensen die arrogant worden van rijkdom of eraan verslaafd raken.
Geld is ook net zo noodzakelijk als water. Als je er te weinig van hebt loop je droog, net als wanneer er te weinig water is. Maar als je plotseling steenrijk wordt, kun je ook in de problemen komen, net als wanneer er plotseling een overstroming is. Dan kun je erin verdrinken. Het is bekend dat sommige mensen depressief worden als ze de loterij winnen.
Je houding ten aanzien van geld
Er is dus niets verkeerd aan geld, net zoals er niets verkeerd is aan water. Er zijn talloze miljonairs en miljardairs, die totaal geen foute levenshouding hebben en kapitalen weggeven. Bill en Melinda Gates bijvoorbeeld geven miljarden weg aan liefdadigheid.
Dus hoe komt het dat sommige mensen een negatieve houding hebben t.a.v. geld? Komt dat door hun kindertijd? Misschien kregen ze van hun ouders regelmatig te horen dat ‘als je voor een dubbeltje geboren bent, je nooit een kwartje wordt.’ Of misschien waren hun ouders socialisten en kregen ze steeds te horen dat het kapitalisme de bron van alle kwaad is. Of er is een onbewuste weerstand om meer te verdienen dan hun ouders. Ik heb diverse malen coachingsessies gedaan met dat soort cliënten.
Geen gezeik, iedereen rijk
Koot en Bie richtten in de vorige eeuw een nieuwe partij op, De Tegenpartij, met de slogan: ‘Geen gezeik, iedereen rijk.’ Mensen zeiken teveel en blijven daardoor arm. De Tegenpartij zette zich in voor de ‘vrije jongens, de ondernemers, die 48 uur per dag hun handjes laten wapperen!’ ‘Geen woorden maar daden,’ zeggen de Rotterdammers. Daarom wordt het meeste geld in die regio verdiend.
Maakt geld dan toch gelukkig?
Moeten we er dan naar streven om rijk te worden? Maakt geld dan toch gelukkig? Geld an sich maakt niet gelukkig. Maar ook niet ongelukkig. Geluk is een innerlijke toestand die slechts marginaal en tijdelijk door geld kan worden beïnvloed. Als je plotseling een groot bedrag op je bankrekening krijgt, ben je natuurlijk blij! Maar die blijheid is tijdelijk, dat weten we allemaal. En als je heel krap zit, is dat best lastig. Maar dat went snel, ook al moet je je uitgavenpatroon wijzigen. Rijkdom went overigens ook snel.
Werkloosheid
Sommige mensen worden depressief als ze werkloos worden. Maar er zijn ook mensen die juist heel positief met hun werkloosheid omgaan. Zij grijpen de gelegenheid aan om zich bijvoorbeeld om te scholen in een heel nieuw beroep, waarin ze veel meer voldoening vinden. De depressie komt dus niet door de werkloosheid, maar uit een diepere bron. De werkloosheid heeft dat alleen aangewakkerd.
Illusie
Het gezegde ‘geld maakt niet gelukkig’ is gedoeld op mensen die in de illusie verkeren dat ze alleen gelukkig kunnen worden als ze rijk zijn. We weten allemaal dat zulke mensen door deze illusie uiteindelijk gefrustreerd raken. Als het ze lukt om rijk te worden, door een combinatie van hard werken, slimheid en een flinke dosis mazzel, dan zullen ze merken dat hun geluksniveau daar niet bijzonder door stijgt. Maar als het ze niet lukt om rijk te worden, lopen ze de kans zichzelf als een mislukkeling te beschouwen. In coachingsessies komt het vaak voor dat cliënten dit soort illusies tegenkomen die vaak ook weer uit onderbewuste bronnen komen.
Hoe word je rijk en gelukkig?
De volgende aanwijzingen komen van de rijksten der aarde.
- Probeer geen geld te verdienen alleen maar om het geld, met een product waar je totaal geen interesse in hebt. Dat gaat naar verloop van tijd vervelen. Zoek daarentegen een product waarvoor je grote passie hebt en verdien daar je geld mee. Van passie word je gelukkig.
- Verbeter je product voortdurend. Daardoor krijg je veel waardering van je klanten. Van die waardering word je gelukkig en voel je je trots. Bovendien zullen je klanten graag betalen voor jouw goede product.
- Zorg dat je een product levert dat goed is voor de gezondheid en het milieu. Dan krijg je geen schuldgevoelens en voel je je gelukkig.
- Met sommige producten verdien je meteen veel geld. Maar meestal duurt het een tijdje voordat je er goed mee verdient. Wees dus geduldig. Als je doorzet, komt de beloning zeker. Geef niet op. Van deze houding word je gelukkig.
- Beschouw geld als een middel waarmee je zowel goede als slechte dingen kunt doen. Investeer in goede zaken want daar word je gelukkig van.
- Of je nu weinig of veel geld hebt, beschouw het als een middel dat je een tijdje gebruikt tijdens je korte leventje op aarde. Als je sterft moet je het weer loslaten. Zo’n onthechte houding maakt gelukkig.
- Wees niet verslaafd aan geld. Als je merkt dat je nooit tevreden bent met wat je verdient en alsmaar meer wilt, zou je je moeten afvragen welke innerlijke leegte je met dit geld probeert op te vullen. Of welke zielenpijn je ermee wil verdoven.
- Geef veel geld weg. Van weggeven word je gelukkig. Het maakt niet uit of dat grote of kleine bedragen zijn.
- Andrew Carnegie was de rijkste man op aarde aan het begin van de twintigste eeuw. Hij beschouwde zijn geld als een middel waarmee hij heel veel mensen werk kon verschaffen, armoede kon bestrijden en mensen kon helpen zichzelf te helpen. Hij was een gelukkig man.
