In het eerste deel van het interview beantwoordde Inge de vraag: wat is kanker? en bespraken we haar eigen ervaring met kanker. In dit tweede deel vertelt ze meer over coaching rondom kanker, haar boek en waarom coaches volgens haar een bijdrage kunnen leveren aan de emotionele begeleiding.

Hoe is het coachen van mensen met kanker anders dan bij andere cliënten?
‘Ikzelf dacht, net als veel andere mensen die de diagnose krijgen: “ik ga dood”. Gelijk komt het beeld van de lijdensweg mee: kaal, bleek en mager. Dat is een afschuwelijke schok. Het verwerkingsproces gaat dus ook over het besef van je kwetsbaarheid. Daarmee om kunnen gaan, dat noem ik levenskunst. Cliënten kunnen heel praktische vragen hebben over hoe ze om kunnen gaan met hun vermoeidheid, maar ook intense levensvragen. Dat is spannend en vraagt om een coach die zelf de kunst van het leven verstaat.’

Gebruik je andere technieken? Of gebruik je dezelfde technieken anders?
‘Bestaande technieken heb ik vertaald naar: waar let je nu speciaal op bij de begeleiding van iemand met kanker? Ik gebruik bijvoorbeeld bewust lichaamsgerichte technieken. Kanker komt vaak onverwachts, dat is een belangrijk punt in de verwerking. Het gaat niet alleen om luisteren naar je lichaam, maar ook over vertrouwen. Het lichaam is daardoor een goede startplek om te helen. Je zelfbeeld en de beleving van je lichaam kan veranderen, bijvoorbeeld door operaties, en gevolgen van de behandelingen. Je moet weten hoe je iemand aan kunt raken die ziek is. Ook gebruik ik bijvoorbeeld graag creatieve technieken, omdat die voorbij de woorden gaan. Levensvragen gaan vaak meer over de weg naar een antwoord toe dan over het antwoord zelf. Als coach kun je iemand rust, richting en reisgezelschap bieden in dit proces.’

En bij kinderen?
‘Ik ben geen specialist op het gebied van kinderen en ik ben geneigd om te zeggen: het coachen van kinderen met kanker is een specialisme, dus ik zou iemand dan doorverwijzen. Ik vind dat professionaliteit ook betekent dat je weet waar je wat te bieden hebt, maar ook waar je grenzen liggen.’

Je hebt gekozen voor de benaming coaching rondom kanker. Het woord rondom is hierbij belangrijk omdat het ook gaat om de omgeving?
‘Inderdaad, het gaat om de mensen die ziek zijn, maar zeker ook de mensen er omheen. Het ingewikkelde is dat het vaak twee heel verschillende processen zijn die mensen doormaken. Het is heel verschillend of je kanker hebt, of dat je een naaste bent.’

Kun je daar iets over zeggen, over dat verschil?
‘Het verschil is bijvoorbeeld dat degene die ziek is vaak in het middelpunt staat, aandacht krijgt en degene die ernaast staat vaak vergeten wordt. Terwijl je, als je van iemand houdt en moet toezien dat die ziek is een proces doormaakt met vergelijkbare impact. Voor degene die ziek is, zijn er veel mogelijkheden van zorg, voor naasten veel minder, het wordt onderschat. Ik denk dat het heel goed is om daar ook meer aandacht voor te hebben.’

Naasten zullen misschien zelf ook niet direct aan coaching denken.
‘Dat is een heel belangrijk punt. Naasten zijn vaak zelf ook geneigd om de ander in het middelpunt te zetten. Dat is prachtig, maar kan leiden tot lichamelijke uitputting. Ook kan het zijn dat je in de zorg voor bijvoorbeeld je ouders er tegenaan loopt dat je door het intensieve contact weer een ouder-kind patroon oppakt waar je ongelukkig van wordt. Dan kan je helemaal leeglopen qua energie en emotioneel uitgeput raken. In beide situaties gun ik een cliënt aandacht en zorg voor zichzelf. Een coach kan dat proces van herstel van zelfzorg ondersteunen.’

Er kunnen natuurlijk ook pas jaren later dingen weer dingen omhoog komen.
‘Ja, dat klopt. Sommige angsten zijn acuut, andere vragen komen soms veel later. Ik had laatst iemand in mijn praktijk die zich door de kanker realiseerde dat ze de man die ze plotseling had verlaten in haar jeugd nog wilde vertellen waarom ze weg was gegaan. Dat is een ontroerend proces geweest.’

Er is natuurlijk veel medische begeleiding in Nederland, maar hoe zit dat met emotionele begeleiding?
‘Er is inderdaad een uitgebreid medisch circuit en ook in het ziekenhuis zijn er bijvoorbeeld verpleegkundigen die begeleiden. Daarnaast zijn er zeker ook andere vormen van hulp zoals bijvoorbeeld psychologen. Ik zie twee knelpunten:
1.    De verwachting is dat meer mensen kanker krijgen en we dus ook meer mantelzorgers nodig hebben. Er zijn op dit moment te weinig mensen om hen allemaal op maat te kunnen ondersteunen, dus meer goed gekwalificeerde begeleiding (coaching) is nodig.
2.    Er is veel mogelijk, maar niet iedereen vind snel de weg naar de juiste zorg. En als je al ziek, moe en uitgeput bent, wil je geen energie verspillen aan dit punt.’

Je bent bezig met een boek: Coaching bij kanker. Hoe is het idee ontstaan om een boek te gaan schrijven?
‘Als kind vond ik verhalen en schrijven al geweldig, maar als je dan zo’n volle bibliotheek ziet kon ik me niet voorstellen dat ik er iets aan toe te voegen zou hebben. Tijdens de opleiding Lichaamsgerichte Coaching had ik weer veel lol in het maken van verslagen en Carin (opleidingsmanager Lichaamsgerichte Coaching) zei voor de grap: “wanneer ga je een boek schrijven?” Dat bleef toch een beetje hangen en ik merkte dat ik als coach het verlangen kreeg om het onderwerp, coaching rondom kanker, meer bespreekbaar te maken. Daarom heb ik coaching rondom kanker opgericht met een platform (in opbouw), een boek en trainingen. Ik hoop dat coaching rondom kanker daaraan bij kan dragen en dat we elkaar als coaches steeds meer gaan vinden. Want alleen dan kunnen we samenwerken met anderen en dat is weer noodzakelijk om werkelijk maatschappelijk bij te dragen.’

Is het een boek voor mensen die kanker hebben of een boek voor coaches die mensen met kanker willen gaan coachen?
‘Het is bedoeld voor elke nieuwsgierige coach en gaat in op de specifieke aspecten van coachen bij kanker. Het prikkelt tot zelfanalyse en visieontwikkeling. In het boek deel ik niet alleen mijn eigen expertise, maar heb ik ook verhalen verwerkt uit tien interviews. Het is bedoeld om bij te dragen aan de ontwikkeling van coaches die zich willen specialiseren in het coachen rondom kanker en ook voor coaches die nu ook al mensen coachen met kanker, maar die er graag meer over willen lezen.’

Wat zou je coaches adviseren die interesse hebben in het coachen rondom kanker?
‘Volg je hart en gebruik je verstand. Als je je aangetrokken voelt tot werken met deze doelgroep dan nodig ik je uit om te onderzoeken of het klopt en om te leren wat er te leren valt. Ik leer zelf elke dag bij. Samen leren is nog beter en samen werken geeft inspiratie. Ik heb enorm veel zin om met coaches aan de slag te gaan.’

En als je zelf kanker hebt gehad?
‘Als je als coach zelf kanker hebt gehad en je wilt weer aan het werk heb je een opdracht en een kans. De opdracht is om eerst je eigen proces door te gaan, je kunt de ander immers zover brengen als je zelf bent. Het is ook een kans. Toen ik zelf kanker kreeg dacht ik: “Oké, dan wil ik er als een betere coach uitkomen.” Of dat ook zo is mogen anderen beoordelen, maar ik moet zeggen dat ik heel veel heb geleerd. Levenskunst vooral. Dat is voor mij het omarmen van het mooie en het moeilijke in mijn leven. Coaching rondom kanker gaat uiteindelijk over deze kunst, de kunst om voluit te leven.’

Training

Inge geeft de training ‘Coaching rondom kanker’. Uitgangspunt voor deze training is je eigen ontwikkelingsvraag in relatie tot coaching rondom kanker. Die vraag neem je als rode draad mee door de dag. Aan het eind van de dag heb je niet alleen zelf je beelden, oordelen, kracht en belemmering onderzocht, maar ook feedback gekregen van je groepsgenoten. Je hebt je vraag, maar ook je eigen antwoord, in beeld gebracht en daar kun je mee verder.